Soru: Yemek borusu (özofagus) kanseri nedir, belirtileri nelerdir?
Cevap: Ağızdan mideye kadar uzanan, yiyeceklerin mideye ulaşımını sağlayan yemek borusunun kanseridir. En sık belirti yutma güçlüğüdür ki, yutulan gıdaların yemek borusundan geçerken takılması şeklinde hissedilir. Başlangıçta daha çok katı gıdalar yutulamaz iken, ilerleyen zamanlarda su içerken bile zorlanılır. Kusma veya yutulan gıdaların ağza geri gelmesi, gıdaların yutulması sırasında ağrı oluşması, karın bölgesinde yanma hissi veya ağrı, tükürük salgısının artması, ciddi kilo kaybı, ses kısıklığı, öksürük ise diğer belirtilerdir.
Soru: Yemek borusu kanseri kimlerde daha sık görülür?
Cevap: İleri yaşta, erkeklerde, şişmanlarda, sigara içenlerde, çok alkol tüketenlerde,
aşırı sıcak içecek tüketenlerde, uzun süreli reflü hastalığına bağlı Barrett özofagus denen hastalığı olanlarda, taze meyve ve sebzeleri az tüketenlerde, yemek borusu hastalıklarından biri olan akalazyada, kaza veya intihar amacıyla toksik madde (çamaşır suyu, tuz ruhu, deterjan gibi) içenlerde daha sık görülür.
Soru: Yemek borusu kanseri nasıl teşhis edilir ve tedavisi nedir?
Cevap: Yemek borusu kanserini teşhiste yemek borusunun ilaçlı film ve endoskopik incelemesi yeterli olmaktadır. Ancak hastalığın yayılım derecesini incelemek için ultrason, tomografi, MR (EMAR) ve PET gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.
Yemek borusu kanserinin tedavisinde kullanılan ana tedavi yöntemi cerrahidir. Cerrahinin yapılamadığı durumlarda ilaç tedavisi (kemoterapi) ve ışın tedavisi (radyoterapi) kullanılabilmektedir.
Cerrahi tedavi; yemek borusundan başlayıp karın içine kadar devam eder. Pek çok hayati organ ve damarlarla yaptığı yakın komşuluk nedeniyle bu ameliyatlar diğer ameliyatlara göre daha zordur. Ameliyatta kanserli olan bölge temiz cerrahi sınırlar içinde olmak üzere, yayılma olasılığı olan bezeler (lenf bezleri) ile birlikte çıkarılır. Hastada tümör ileri evrede değilse ve başka organlara sıçramalar yoksa ilk seçenek cerrahidir. Çıkarılan yemek borusu yerine ilk seçenek olarak mide ya da bağırsaklardan yemek borusu yapılarak geri kalan sağlam yemek borusu ile birleştirilir.
Işın tedavisi; Radyoterapi diye de adlandırılır. Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınların kullanılmasını içermektedir. Radyasyon tedavisi, yalnızca tedavi edilen alandaki hücreleri etkiler. Işın tedavisi özellikle tümörün yerleşimi ve büyüklüğü cerrahiyi zorlaştırıyor ise veya cerrahi uygulanamayan durumlarda cerrahinin yerine tek başına veya kemoterapi ile kullanılmaktadır. Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için kemoterapi ile radyoterapi kombine edilebilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrası nüksleri engellemek amacı ile ışın tedavisi verilebilir.
Kemoterapi; Kanser hücrelerini öldürmek için kanser ilaçlarının kullanılmasıdır. Özofagus kanserlerinde ameliyat öncesi veya sonrası hastaların genel durumları dikkate alınarak kemoterapi denilen ilaç tedavisi uygulanabilir. Kemoterapi, cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için veya cerrahinin yerine ışın tedavisi ile birlikte kullanılabilir.
Rahatlatıcı tedavi yöntemleri: Yukarıda sayılan tedavileri alamayan veya tedavilerin başarısız olduğu hastalarda tercih edilebilir. Tıkanıklığı olan alana stent denilen genişletici şemsiye uygulaması yapılarak besinlerin geçmesi sağlanır, bazen mideye gastrostomi denilen yöntemle hortum yerleştirilerek dışarıdan beslenme sağlanabilir. Ayrıca tümör hücrelerini harap etmek için lazer tedavisi denen yüksek yoğunluklu ışık kullanılabilir.
Op. Dr. Dilşad Özkök